اثر عصاره آبی زعفران بر کاهش حافظه ناشی از تزریق داخل بطنی استرپتوزوتوسین در موش صحرایی نر

چکیده مقدمه: با توجه به شیوع و اهمیت درمان بیماری‌های دستگاه عصبی مرکزی از جمله زوال مغز مثل آلزایمر و نبودن درمان قطعی برای این بیماری و نیز توصیه طب سنتی بخصوص گیاه درمانی در درمان این‌گونه بیماری‌ها، در مطالعه اخیر به بررسی یکی از گیاهان سنتی مؤثر بر حافظه و یادگیری در درمان این بیماری پرداخته شده است. هدف: بررسی اثر عصاره آبی زعفران بر کاهش درک حافظه و یادگیری ناشی از تزریق داخل بطن مغزی استرپتوزوتوسین در موش‌های صحرایی نر. مواد و روش‌ها: برای ایجاد آلزایمر از مدل تزریق استرپتوزوتوسین (µg/kg 3) طی یک عمل جراحی استریوتاکسی در روزهای اول و سوم به شکل دوطرفه در داخل بطن‌های مغز موش‌های صحرایی نر و میزان حافظه و یادگیری از طریق مدل آزمون احترازی غیرفعال و تشخیص حافظه فضایی با استفاده از مدل مآز Y شکل ارزیابی شد. 60 موش نر به گروه‌های 1- کنترل 2-شم (دریافت کننده ACSF) 3- کنترل+ درمان با زعفران 4- STZ 5- STZ + درمان با زعفران تقسیم شدند. گروه درمان‌شونده، از یک روز پیش از جراحی به مدت 3 هفته عصاره زعفران را (mg/kg 30 ) به شکل داخل صفاقی دریافت کرده، سپس وارد آزمون‌های یادگیری می شدند. در آزمون مآز Y شکل درصد حرکت در بازوی‌های غیرتکراری به‌عنوان میزان هوش حیوان در حافظه فضایی ارزیابی می‌شد. در آزمون احترازی هم مدت تأخیر در عبور از اتاق روشن به تاریک پس از پروسه تطبیق به‌عنوان داده در نظر گرفته می‌شد. داده‌های آزمون احترازی با آزمون غیرپارامتری کروسکال-والیس بررسی و در صورت معنی‌دار بودن آزمون من-ویتنی برای مقایسه گروه‌ها استفاده می‌شد. داده‌های آزمون ماز Y شکل هم توسط آزمون ویلکاکسون ارزیابی شد. نتایج: موش‌های استرپتوزوتوسینی درمان‌شده با عصاره زعفران نسبت به موش‌های استرپتوزوتوسینی درمان شده با حلال دارو، انتخاب‌های صحیح بیشتر و خطای کمتر در مآز Y شکل نشان دادند. به‌علاوه عصاره زعفران به طور معنی‌دار میزان آسیب حافظه و یادگیری در گروه استرپتوزوتوسین را در مدل آزمون احترازی غیر فعال کاهش داد. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی عصاره زعفران اثر مفیدی در جلوگیری از کاهش حافظه ناشی از تزریق استرپتوزوتوسین داخل بطن مغزی ایجاد می‌کند و عامل بالقوه در درمان بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی مثل بیماری آلزایمر (AD ) است.